کتاب حفاظت در برابر صاعقه + دوره

از زمان تشکیل کمیته فنی حفاظت صاعقه در کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک (IEC) در سال 1980، استانداردهای گوناگونی درباره حفاظت در برابر صاعقه برای ساختمان‌ها، تجهیزات الکترونیکی، ارزیابی ریسک و اثرات صاعقه منتشر شده است. بخش‌های 1 تا 4 استاندارد IEC 62305 که در سال 2006 ارائه شد، پایه و اساس حفاظت در برابر صاعقه و تجهیزات وابسته به آن را تشکیل می‌دهد. این استاندارد در فاصله سال‌های 2006 تا 2010 توسعه یافت و در دسامبر 2010 نسخه دوم بخش‌های 1 تا 4 منتشر گردید. حدود یک سال بعد، در اکتبر 2011، بخش‌های 1، 3 و 4 در اروپا به چاپ رسید و بخش 2 نیز پس از بازنگری متناسب با الزامات اروپا در مارس 2012 انتشار یافت.

در طراحی و نصب سیستم‌های حفاظت صاعقه، طراحان، پیمانکاران و مجریان دارای صلاحیت باید الزامات و آیین‌نامه‌های استاندارد IEC 62305 را مد نظر قرار دهند؛ از این رو آشنایی کامل آنان با این استاندارد ضروری است. این استاندارد نه تنها در کشورهای اروپایی و آسیایی، بلکه توسط سازمان ملی استاندارد ایران نیز به عنوان مرجع اصلی در حوزه حفاظت صاعقه و سایر شاخه‌های حفاظت الکتریکی پذیرفته شده است.

در این کتاب، علاوه بر تشریح الزامات استانداردهای یادشده، نکات فنی و تجربیات ارزشمند مهندسان و متخصصان برجسته که با استانداردها تعارضی ندارند و از منظر حقوقی نیز آموزنده‌اند، گردآوری شده است. این دیدگاه‌ها از جنبه‌های گوناگون علمی در طراحی، اجرا، تست و بازرسی بررسی می‌شوند. تمامی منابع و مراجع استفاده‌شده و همچنین نقطه‌نظرهای مطرح‌شده در فصل نخست ذکر شده‌اند.

این کتاب بر پایه نشریه 110 جلد اول، ویرایش سوم (سال 1400) با عنوان «مشخصات فنی عمومی و اجرایی برق ساختمان» تدوین شده و تصاویر آن از کتاب DEHN – Lightning Protection Guide انتخاب شده است. طبق قوانین مصوب، تمامی ساختمان‌های کشور ملزم به رعایت نظام فنی و اجرایی یکپارچه هستند؛ به همین دلیل نشریه 110 در گذر زمان بارها به‌روزرسانی شده و این کتاب نیز بخش‌هایی از فصل‌های چهاردهم و پانزدهم آن را به‌صورت شرح تفصیلی و تصویری ارائه می‌کند.

با این حال، مشاهده می‌شود که برخی مهندسان بدون مطالعه عمیق، طراحی‌هایی بسیار محافظه‌کارانه و پرهزینه انجام می‌دهند و توجیه آنان این است که «ایمنی در برابر خسارت صاعقه ارزش هر هزینه‌ای را دارد». این رویکرد در واقع نشانگر کم‌کاری و آگاهی ناکافی است، نه احتیاط حرفه‌ای.

هدف اصلی این کتاب، آموزش طراحی و اجرای سیستم‌های حفاظت صاعقه مطابق استانداردهای IEC 62305 و EN 62305 در کاربردهای گوناگون است. نیمی از مطالب نیز به حفاظت داخلی اختصاص دارد؛ موضوعی که در مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان با عنوان تجهیزات برق‌گیر حفاظتی و هم‌بندی برای هم‌ولتاژسازی مطرح شده است.

این کتاب می‌تواند منبعی ارزشمند برای مهندسان تأسیسات برقی سازمان نظام مهندسی ساختمان و همچنین کارشناسان رسمی دادگستری در رشته برق باشد